آیا هنگام موتورسواری به احساس سبکی، رهایی و هیجان – که به دلیل افزایش هورمون آدرنالین در بدنتان رخ می دهد – توجه کرده اید؟ همان احساسی که افراد بی شماری در دوچرخه سواری تفریحی، به آن دست پیدا می کنند؟ جالب است بدانیم، اخیراً روانشناسان و محققان دریافته اند که موتورسواری راهی برای کاهش تنش های روزمره و هماهنگ سازی جسم و روح است. نوعی یوگای در حرکت! چیزی شبیه سرخوشی های اکستازی اما از نوع مجاز و بهداشتی آن همراه با رعایت قوانین رانندگی.
تجربه ی این موضوع برای نویسنده ی همین مطلب – که تجربه ی افسردگی ناشی از چالشها و کشمکشهای جان فرسا را در زندگی شخصی خود دارد – سال ها پیش آشکار گردید و خود دلیلی شد برای راه اندازی وبسایت موتورباشی و اختصاص بخش ویژه ای در آن به نام “موتورتراپی” یا موتورسیکلت درمانی.
محققان و روانشناسان، موتورسواری را چیزی فراتر از تراوش آدرنالین در خون می دانند. آنان پی برده اند که موتورسواری فرآیندی درمانی است و می توان به کمک آن فشارهای اضطرابی را کاهش داده و مدیریت کرد. بسیاری از موتورسواران ادعا می کنند که موتورسیکلت سواری تجربه ای خوب برای کاهش استرس آنان و بهبود سلامت روانشان بوده است. اما چگونه می شود شخصی که روی یک وسیله دوچرخ و بی محافظ هایی مانند اتاقک خودرو، کیسه هوا و غیره است چنین احساسی داشته باشد؟
مطابق بررسی ها، در موتورسواری شما ناگزیرید که دست ها را باز کنید و حالتی استوار به خود بگیرید. دانشمندانی که مدت ها ارتباط بین ذهن و بدن را مطالعه کرده اند، دریافته اند که ذهن از حالت فیزیکی بدن ما پیروی می کند و فرآیندهای شیمیایی درون ما را بر اساس همان حالت فیزیکی تنظیم می کند. به لطف نوآوری‌های اخیر در علوم اعصاب، اکنون می‌توانیم این اثرات را روی مغز به دقت اندازه‌گیری کنیم. این موضوعِ کتاب “حضور” (Presence) اثر روانشناس اجتماعی Amy Cuddy است. او در این کتاب از تغییرات هورمونی سودمند به دلیل وضعیت بدنی استوار می نویسد. بدنی استوار و آماده، مانند آنچه که در هنگام موتورسواری می بینیم ، مغز را تحریک می کند تا تولید کورتیزول را کاهش دهد و تولید تستوسترون را افزایش دهد. کورتیزول هورمونی است که بیشترین ارتباط را با استرس و اضطراب دارد. میزان مناسب کورتیزول، موجب میشود فرد در حالت بهینه عملکرد خود قرار گیرد، تمرکزش افزایش یابد، زمان واکنشش کمتر شود و دقت و تصمیم گیری بهتری داشته باشد. همه این موارد برای موتورسواران بسیار حیاتی است.
این سکه روی دیگری هم دارد. مغز ما به گونه‌ای کار می کند که تا زمانی که آستانه ی مشخصی از اضطراب را احساس نکنیم، کاری انجام نمی دهیم در واقع، بهترین واکنش های ما وقتی است که با میزان متوسطی از اضطراب درگیر باشیم. از این رو نیاز به تعادل بین اضطراب و آرامش داریم و شاید سطحی از اظطراب و هوشیاری که برای موتورسواری ایمن رخ میدهد همانی باشد که بدن به آن نیاز دارد. آرامش بیش از حد، تنبلی ذهنی و بی توجهی را به همراه دارد و اضطراب بیش از اندازه نیز شاید به واکنش های تند و گیجی در تصمیم گیری منجر شود. این موضوع ممکن است هنگام موتورسیکلت سواری پیامدهای ناگواری به بار بیاورد.
رابطه ی بین موتورسواری، کاهش استرس و افزایش کارآیی در یک پروژه ی تحقیقاتی که در دانشگاه UCLA آمریکا با حمایت شرکت هارلی دیویدسون انجام شده نشان می دهد:
- دوچرخه سواری نشانگرهای هورمونی استرس را تا 28 درصد کاهش می دهد و به طور متوسط، 20 دقیقه موتورسیکلت سواری، ضربان قلب شرکت کنندگان را تا 11 درصد و سطح آدرنالین را تا 27 درصد افزایش می دهد که معادل یک ورزش سبک است.
- سطح هشیاری و تمرکز حواس در هنگام موتورسواری بیشتر از رانندگی با خودرو افزایش می‌یابد
- افزایش فعالیت مغزی و سطح هوشیاری هنگام موتورسواری معادل با تاثیر نوشیدن یک فنجان قهوه است.
هم اکنون در غرب این روش تازه ی درمان تبدیل به فرآیند بسیار مهم و رو به گسترشی برای درمان طیف وسیعی از افراد جامعه شده است. به ویژه سربازان، نیروهای امدادی و کسانی که تحت تاثیر حوادث تروماتیک و آسیب های روحی در زندگی واقع شده اند. اثرات روحی این وقایع دردناک برای مدت های زیاد درون این افراد می ماند و بازگشت به زندگی عادی را برای آنان مشکل می کند.
به این نوع اختلالات روحی و استرس ناشی از تجربه سوانح و وقایع تروماتیک PTSD (Post Traumatic Stress Disorder) می گویند. PTSD یکی از شایع ترین عوارضی است که به ویژه سربازان و پرسنل امدادی مانند پلیس و آتش نشانی با آن مواجه می شوند. یافتن راه حل یا درمانی برای این سندرم (نشانگان) دشوار است. به همین دلیل کار افرادی که در مورد نقش درمانی موتورسواری تحقیق می کنند بسیار مهم است.
اختلالات روحی و افسردگی و استرس در جوامع صنعتی امروزی بسیار رایج است و محدود به شکل خاصی از آن همچون PTSD نیست. تعداد کسانی که هر روزه با انواع حوادث غیرمترقبه، ناگوار و استرس زا در زندگی شخصی، خانوادگی و اجتماعی روبرو می شوند بسیار است. وقایعی مانند تصادفات رانندگی، از دست دادن عزیزان، از دست دادن عضو بدن، تجاوز، فشار های روحی در محل کار یا از دست دادن شغل، ورشکستگی، خشونت های خانوادگی، طلاق، روبرو شدن با صحنه های خشونت بار در جامعه یا قربانی حوادث خشونت بار شدن، جنگ و بمباران و آوارگی و اسارت و….. بیانگر گستره ای است که انسان امروزی با آن دست و پنجه نرم میکند و از آن متاثر می شود.
لذا این نوع از درمانگری (موتورسواری) می تواند به کمک طیف وسیعی از افراد جامعه بیاید. موتورسواری (در محیط آرام و زیبا) آرامش بخش است و راهی است برای دور کردن خود از زندگی روزمره، خیابان ها و جاهای شلوغ و استرس زا.
آرون پری (Aaron Perry) یکی از کهنه کاران این روش درمانی و یکی از بنیانگذاران پروژه V-Twin(در آمریکا)، در سال 2014 به روزنامه پورتلند تریبون گفت: ” موقع موتورسواری هیچ چیز به سراغ شما نمی آید به خصوص درد، اضطراب، عصبانیت یا ترس.”
موتورسواری علاوه بر سرگرم کننده بودن می تواند کیفیت زندگی موتورسوار آگاه را نیز بهبود ببخشد. حتی برخی اعتقاد دارند موتورسواری پادزهر استرس است. برایان استیوبر “گروهبان سابق ارتش ایالات متحده” در مقاله ای با عنوان “موتورسواری برای کهنه سربازان پادزهر استرس است” می نویسد: “داروی من نزدیک به 300 کیلو فولاد و کروم ساخت آمریکا است (اشاره به موتورسیکلت های هارلی دیویدسون). هیچ داروی دیگری قابل مقایسه با آن نیست وهیچ احساسی بهتر از آن نیست“.
یادآوری می کنیم که منظور ما از موتورسواری در این مقاله نوعی از رانندگی با موتورسیکلت است که در آن تمام قوانین و ضوابط راهنمایی و رانندگی و ایمنی رعایت می شود و هیچگونه اخلالی در حقوق شهروندان دیگر ایجاد نمی کند. روشی که به دنبال التیام روح و در جستجوی آرامش در شلوغی زندگی روزمره است.
