خالی کردن دنده
توضیح چرایی پدیده حادثه ساز جانرفتن وبیرون زدن دنده
«خالی کردن دنده» که در زبان انگلیسی به آن خلاصی کاذب (false neutral) گفته می شود وضعیت ناخواسته ای است که به شکل خارج شدن از دنده ولی نرفتن به دنده بعدی؛ و در موتوسیکلت های کارکرده به شکل بیرون زدن دنده روی می دهد. این وضعیت به غیر از فاصله بین دنده 1 و 2 که محل وضعیت خلاص است؛ بیشتر در فاصله دنده های بالا بین چهار و پنج و بین پنج و شش روی می دهد.
این وضعیت هم در موتورسیکلت های جدید و نو و هم در موتورسیکلت های کهنه و قدیمی و بخصوص در هنگام سبک کردن یا سنگین کردن دنده روی می دهد. مشکل خالی کردن دنده بیشتر اوقات زمانی روی می دهد که موتورسیکلت سوار با دور بالا و تخته گاز در حال سرعت گرفتن است.
ضعف طراحی گیربکس، جا رفتن دشوار دنده ها، لق شدن محل اتصال اهرم تعویض دنده با محور انتقال به گیربگس، سائیدگی دنده درگیری موسوم به DOG ، و اشتباه انسانی در جا نزدن درست و کامل دنده (بخصوص هنگام شتاب گیری پر گاز)؛ از عوامل ایجاد این وضعیت مخاطره آمیز است.
«خالی کردن دنده» سبب قطع نیروی موتور به چرخ و در نتیجه کاهش چسبندگی لاستیک روی جاده بخصوص در پیچ ها شده و در این حالت می تواند منجر به حوادث ناخواسته و خطرناک شود. آمادگی برای کنترل موتورسیکلت در این وضعیت بویژه برای موتورسوارهایی که پر شتاب و با سرعت رانندگی می کنند ضروری است.
موتورسوار کارکشته انگلیسی «گای مارتین» با سابقه قهرمانی در مسابقات سوپر بایک TT «آیل آو من» در یکی از مسابقات سال 2017 با موتورسیکلت هوندا CBR1000RR فایربلید اس پی 2 خود گرفتار «خالی کردن دنده» شد که به طرز معجزه آسا و فقط با مچ شکسته از تصادف و برخورد با مانع جان بدر برد.
راهنمای پیشگیری و کنترل “خالی کردن دنده”
برای جلوگیری از بروز مشکل جا نرفتن یا بیرون زدن دنده دقت کنید همیشه و بخصوص در شرایطی که زیر فشار روانی سبقت گرفتن هستید، کلاچ را بطور کامل بگیرید و دنده ها را با نیروی کافی و دقت عوض کنید.
اگر مواجه با خلاصی دروغین بین دنده شدید، کلاچ را کاملا بگیرید، دور موتور را متناسب با وضعیت سرعت روی جاده کنید و دنده را دوباره و با دقت به طرف دنده بالاتر جا بزنید. توجه کنید همواره باید دنده را سبک تر کنید. سنگین کردن دنده علاوه بر خسارت به گیربکس، سبب قفل شدن و پیچیدن چرخ عقب و از کنترل خارج شدن موتورسیکلت خواهد شد. بنابراین اگر هنگام زدن دنده پنج مواجه با جا نرفتن دنده شدید تلاش دوباره شما باید روی جا زدن دنده پنج باشد.
در این حالت معمولا صدای ناخوشایند درگیر شدن دنده ها روی هم از داخل گیربکس بلند می شود ولی هر چه با مهارت بیشتر بتوانید دور موتور و سرعت واقعی موتورسیکلت را هماهنگ و سپس دنده را دوباره جا بزنید این صدا کمتر می شود.
سلام. یک سوال دارم: در موتورهایی که دنده خلاص بین ۱ و ۲ قرار داره چطور آغاز به حرکت میکنن؟ موتور من معمولیه و ۴ تا دنده داره و خلاص فبل از یم هست. بنابراین تعویض دنده ساده هست اما اگر خلاص بین ۱ و ۲ باشه در آغاز حرکت میزنیم ۱ و بعد که میخوایم بریم ۲ اول باید خلاص کنیم و بعد بزنیم ۲. این به نظر خیلی عجیب و سخت است. آیا قلق خاصی دارد؟
سلام. بله دنده یک پایینه و خلاص بالای آن و دو و سه و…… بعد از حرکت، میزان فشار و سرعت دنده عوض کردن تععین میکنه که دنده بره توی خلاص یا دنده دو. چند دفعه که امتحان کنید دستتون میاد.
سلام ببخشید من یک بار داشتم با موتور میرفتم وقتی زدم دنده دیدم موتور حرکت نمی کند.
دنده می خوره ولی حرکت نمی کند.
ببخشید اگر میدانید راهنمایی کنید.
سلام. به جزییات موقعیت بستگی داره و دلایل متفاونی ممکنه داسته باشه ولی از سوال شما برمیآید که مشکلی در سیستم کلاچ بوده است.
سلام بنده موتورسیکلت سی جی ۱۲۵ دارم که یک روز در حال رفتن احساس کردم تو موتور صدا میده بعدش حرکت میکردم گاز که میدادم صدا قطع میشد اما وقتی کلاچ میگرفتم صدا میداد بعدش صدا به کلی قطع شد اما وقتی دنده سه که میزنم موتور خلاص میشه . خواهشا راهنمایی کنین عیبش چیه و آیا میشه همینطور از موتور استفاده کرد یا خیر. ممنونم از شما که جوابگو هستین
سلام. توصیه ما اینه که از موتور استفاده نکنید چون هم برای خودتون ممکنه خطرناک باشه و هم آسیب بیشتری به موتور وارد بشه. اما از توضیحات شما بر میآید که ایرادی در سیستم کلاچ و یا گیربکس (به احتمال زیادتر) است. حتما به یک مکانیک موتورسیکلت مراجعه کنید تا عیب یابی بشه.
منم اینجوریه موتور م پیش چند تا مکانیک هم بردم وقتی دنده دو هست میزنی سه خلاصه ولی دوباره میزنی می‌ره سه
با سلام
بنده یک ان اس ۲۰۰ صفر کیلومتر خریداری کردم الان بیشتر از ۲۰۰ کیلومتر راه نرفته. دنده یک که میزاشتم زور میزد تا راه بیوفته مخصوصا ۲ترک امروز ولی دنده ۱ نمیرفت با ۲ حرکت کردم ولی دیگه اصلا نمیشه دنده عوض کرد گیر کرده علت چی میتونه باشه؟
سلام. بنظر میرسد که مشکلی در سیستم کلاچ وجود دارد. از روغن موتور خودرو هم استفاده نکنید چون باعث مشکل در کارکرد سیستم کلاچ و سرخوردگی کلاچ میشود. به تعمیرکار مجرب مراجعه کنید.
سلام بنده یه موتور اپاچی ۱۸۰ مدل ۸۹ دارم چند باری زنجیر انداخت زنجیرشو کوتاه کرد یه تعمیرگاه البته زنجیرم خرابه الان یه چند روزی رو دنده ۲ گیر کرده نه خلاص میشه نه دنده زیاد میشه کرد یعنی باید با دنده ۲ روشن کنم و باهمون دنده دو راه برم مشکل از کجاست؟
گیربکس. به تعمیرگاه مراجعه کنید.
سلام من ی موتور ۱۲۵ دارم وقتی دنده ۳ رو ۲ میکنم خالی میکنه یعنی حرکت نمیکنه بعد پامو میزارم رو دنده ی صدا از داخل گیربکس میاد پس درست میشه این علتش چیه
سلام تو تصویر بالای صفحه بین دنده سه و چهار علامت آن هست میخواستم بدونم اون چی هست ممنون
درود. علامت خلاصی (N) است که به صورت سوالی نشان داده شده. به معنی احتمال بروز خلاصی در بین دنده های مختلف.
سلام
من یک تی وی اس سری راکز مدل 1400 دارم که از روز اول، زمانی که موتور سرد هست، دنده از 1 به 2 نمیره و هرچقدر توی سر دنده میزنم اصطلاحا جا نمیره دنده و مجبور میشم کلاچ رو بگیرم و به صورت معکوس از 4 به 2 برم تا دنده جا بره، این مشکل رو طبق پیگیری هایی که کردم اکثر مدل های 1400 داره و شرکت هم قبول نمیکنه.
شما میدونید چاره ش چیه ؟
یک تعمیرکار گفت با گرفتن هزینه ی بالا بدون باز کردن موتور میتونه این کار رو انجام بده ولی بهش اعتمادی ندارم
درود. ما تعمیرکار نیستیم و تنها چیزی که به ذهن می رسد احتمال مشکل در سیستم کلاچ و یا نوع روغن مصرفی است که باید مخصوص موتورسیکلت باشد. روغن مخصوص موتورسیکلت استفاده کنید و با تعمیرکاران دیگر هم صحبت کنید.
سلام من یک بنلی ۱۵۰ دارم
موتور چند وقت خواب بوده
الان موقعی که خلاص میکنم بین ۱و ۲
موتور باز حرکت میکنه وبا گرفتن کلاچ دور موتور پایین نمیاد
ممنون میشم راهنمایی کنین که مشکل از کجاست سپاس
درود. ما متخصص تعمیرات نیستیم. احتمالات پیش رو از نظر ما میتواند شامل مشکل در کلاچ یا دنده ها یا خسارت به اهرم تعویض دنده در تصادف یا افتادن موتور باشد. به تعمیرکار ماهر مراجعه کنید.
سلام خسته نباشید من امروز روغن رو عوض کردم گفت توش پلیسه هست گفت یادنده رو داره میسابه یا صفحه کلاج اینم بگم که قبل از این که اصلا توش پلیسه پیدابشه موتور که داغ میکرد دنده های بالای ۲ بعضی وقت ها بدزیاد وکم میشد خواستم بنظرتون ازهمین دنده شه پلیسه ها ؟؟موتورم رهرو۱۲۵cc هستش
درود. اول) ما سابقه ای از موتور شما نداریم و نمیدونیم چقدر و تحت چه شرایطی کارکرده و نگهداری شده. دوم) متاسفانه عدم اطلاع کافی از روغن مور نیاز موتورسیکلت باعث شده که بسیاری از روغن خودرو استفاده کنند که باعث خسارت به موتور های دنده ای میشه. توصیه میکنیم که چند مطلب مربوط به روغن رو در سایت ما حتما بخونید. سوم) احتمال مشکل در دنده بیشتره تا کلاچ. با این فرض یا روغن رسانی در مقطعی دچار اخلال شده، یا قطعه ای ضعیفتر مشکل درست کرده و یا سیستم کلاچ شما درست کار نکرده و باعث خوردگی دنده شده. با توجه به اینکه استفاده از روغن خودرو میتونه باعث اخلال در عملکرد کلاچ بشه و درست کار نکنه ممکنه این ایراد برگرده به نوع روغن و نگهداری. معمولا هر برندی اشکالات خودش رو داره که تعمیرکاران می دونن. در هر صورت تا سیستم باز نشه و چک نشه نمیشه قطعی نظر داد. در موتورهای چینی که تلرانس تولید قطعات خیلی بالا نیست معمولا مشکل گیربکس زیاده. بنابراین باید مراقب نوع روغن و نگهداری درست از موتور بود.
سلام من تعمیر موتور کردم موتورم بی کلاچ هست گیربکس موتور دادم شستشو با مواد به تراشکار بعدش موتور دنده‌هاش سخت جا می رفت با نمیرفت بعضی وقت ها بعد از ۲ بار روغن عوض کردن دنده به جلو نرم شد ولی وقتی معکوس میدم بالا گیر میکنه جای پا دنده لطفا اگر میتونید کمک کنید پیچ تنظیم کلاجشم درست کردم ولی تغییر نکرد
سلام. مکانیزم گیربکس بی کلاچ متفاوت است و باید به تعمیرکار آشنای با آن مراجعه کنید. ما در این زمینه صاحب نظر نیستیم.