توپ خود کششی وسپا – Vespa 150 TAP
هفته گذشته جشن تولد 75 سالگی اسکوتر معروف وسپا (محصول شرکت ایتالیایی پیاجو) بود و اخبار این رویداد در سراسر دنیا مورد توجه علاقمندان قرارگرفت. تیتر هایی مثل “رمانتیک ترین اسکوتر دنیا” یا “رمانتیک ترین موتورسیکلت” درعین جذابیت، بیانگر تمام ابعاد واقعی و تاریخی این موتورسیکلت نیست.
ما در موتورباشی برآن شدیم تا زاویه کمتر دیده شده ای از خدمات فراوان این اسکوتر- که به یمن طراحی فوق العاده و کاربردی خود مورد استفاده اقشار مختلف اجتماع در سراسر دنیا بوده و هست – را به رشته تحریر و تصویر در آوریم و از کاربرد نظامی وسپا برایتان بگوییم.
تاکنون ایده های بسیاری در زمینه ساخت سامانه های توپخانه ای متحرک (خود کششی) ارایه شده است اما، یکی از غیر معمول ترین آنها استفاده از اسکوتر وسپا توسط فرانسویان بوده است. این توپ خود کششی سبک دو چرخ، که در سال های 1956-1959 میلادی در کارخانه خودرو سازی ACMA فرانسه و تحت لیسانس وسپای ایتالیا ساخته شد، برروی یک اسکوتر وسپا با انجین دوزمانه 145 سی سی هوا خنک و فن دار قرار داشت. بر روی این اسکوتر که دارای ترمز های کاسه ای و چرخ هایی به قطر8 اینچ، گیربکس 4 دنده و وزن خشک 115 کیلو گرم بود، یک توپ بدون لگد 75 میلیمتری M20 ساخت آمریکا نصب شده بود. این توپ خود کششی اسکوتری، مخصوص نیروی هوا برد ساخته شده بود و دربسته بندی های مخصوصی که مملو از علوفه خشک بود از هواپیمای ترابری به بیرون پرت می شد تا با چتر در منطقه دشمن فرود بیاید و فورا آماده حرکت و شلیک شود.
سازندگان این اسکوتر عجیب ولی کاربردی در زمان طراحی، دو نیاز اصلی را مد نظر قرار داده بودند. نیاز اول، قابلیت جابجایی سریع بود که این اسکوتر با حداکثر سرعت 60 کیلومتر بر ساعت خود، چابکی و کوچکی هدف آسانی برای دشمن نبود. نیاز دوم، قدرت آتش بالا بود که توسط توپ نصب شده روی آن میشد به تانک ها شلیک کرد و زره 100 میلیمتری آنها را شکافت.
این اسکوتر توپ دار توانایی شلیک در زمان حرکت را داشت و علی رغم قدرت بالای آتش آن، فاقد دقت کافی در هدف گیری بود، مگر در مواقعی که ادوات زرهی و یا سازه های نظامی در تیر راس آن قرار گیرند. کاربرد اصلی تر آن برهم زدن آرایش نظامی و هرج و مرج در خط دشمن بود. این اسکوتر در بین نظامیان بنام بازوکای اسکوتری معروف شده بود. این سلاح عجیب نقش پررنگی در جنگ فرانسه علیه استقلال طلبان الجزایر داشت.
یک واحد آتشبار اسکوتری شامل دو عدد اسکوتر بود: یکی برای حمله و شلیک و اسکوتر دوم برای حمل گلوله در نظر گرفته شده بود. گلوله ها درون محفظه های مجزا در دو طرف اسکوتر قرار می گرفتند.
زین آن از جنس ورق فولادی بود که بر روی انتهای لوله توپ قرار داشت و با روکش نرمی سطح آن پوشیده شده بود.
از نکات ضعف وسپا TAP 150 چرخ های باریک آن بود که با وجود توپ سنگین روی آن در زمین های مرطوب و نرم فرو می رفت. همچنین برای پر کردن توپ باید اسکوتر متوقف می شد و روی جک مخصوصی قرار می گرفت که در این لحظه می توانست هدف خوبی برای دشمن باشد. به همین دلیل به تدریج توپ را از روی اسکوتر برداشتند و آن را در اختیار نامه رسانان نظامی و بی سیم چی ها گذاشتند.
امروزه از موتورسیکلت های قوی و آفرودی پیشرفته به همراه نارنجک اندازهایی مثل آر پی جی7 استفاده می شود که وزن زیادی ندارند، به راحتی قابل حمل هستند، در زمان کوتاهی پر می شوند و در هدف گیری دقت بالایی دارند. موتورسیکلت ها امروزی سرعت و کارایی بسیار بیشتری نسبت به اسکوتر یاد شده دارند و در تمام ارتش های جهان واحد های مجهز به آنها شکل گرفته است.
